o tyle o ile
  • tata czy tato?
    10.06.2008
    10.06.2008
    Od pewnego czasu zastanawia mnie poprawność słów tata i tato. Mieszkam na Śląsku, gdzie popularniejsza wydaje się ta pierwsza alternatywa (szczególnie wśród rodowitych Ślązaków), podczas gdy w innych rejonach Polski częściej spotykam określenie tato. Czy region rzeczywiście ma tu jakieś znaczenie? Tata wydaje się bardziej logiczny (mamy tu dwie te same sylaby – tak jak w wyrazie mama).
    Proszę o odpowiedź!
  • wulgaryzmy na lekcji języka polskiego
    30.11.2012
    30.11.2012
    Szanowni Państwo!
    Coraz bardziej przeraża mnie wulgaryzacja języka, zwłaszcza młodzieży. Nawet nauczyciele propagują wulgaryzmy podczas lekcji: pewna polonistka bez skrupułów używa przymiotnika, którego tu nie przywołam, a który stał się popularnym synonimem słów świetny, niezwykły, fajny; inna nauczycielka tłumaczy dzieciom zasady ortografii na przykładzie wulgaryzmów. Jak można walczyć z tym zjawiskiem? Czy w ogóle uważają je Państwo za niebezpieczne dla polszczyzny?
    Z poważaniem
    Licealista
  • Zgódź się i chodź

    31.10.2023
    31.10.2023

    Serdecznie proszę Państwa o wyjaśnienie, dlaczego w drugiej osobie trybu rozkazującego czasowników 2. koniugacji pojawia się zazwyczaj o, a czasami ó, np. „chodzę/chodź”, „szkodzę/szkodź”, ale „godzę/gódź”, „wodzę/wódź (na pokuszenie)”. Od czego to zależy?

  • Bezpieczny
    9.03.2020
    9.03.2020
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie znaczenie wyrazu bezpieczeństwo. Dziś rozumiemy go tak, że osoba bezpieczna może czuć się spokojna o swój los, nie jest zagrożona. Odczytując znaczenie poszczególnych składowych tego słowa, mamy obraz zgoła odmienny – ktoś bezpieczny jest pozbawiony pieczy, bez opieki, zatem (być może) jest zagrożony. Wydaje się to niespójne, pozbawione logiki. Czy może wyraz ten przeszedł taką samą przemianę semantyczną jak słowo bezczelny?
    Uprzejmie proszę o wyjaśnienia.
  • bus
    10.09.2007
    10.09.2007
    Chcę zapytać o środek lokomocji zwany busem. Słownik ortograficzny podaje dopełniacz busu (jak autobusu). O ile jednak w przypadku autobusu uzus rzeczywiście zgadza się z normą, o tyle zaryzykuję tezę, że większość ludzi (przynajmniej w moim otoczeniu, a jest ono zróżnicowane pod względem zawodowym, wiekowym itp.) mówi wsiadać do busa. Co więcej, forma ta jest używana też w bierniku, np. czekać na busa. Czy jest szansa, że słowniki ją zaakceptują?
  • Certyfikat
    20.05.2019
    20.05.2019
    Bardzo proszę o wyjaśnienie, czy może być zastosowane wyrażenie: certyfikat przyjaciela, sponsora … (często zamiast podziękowania wpisuje się certyfikat dla… za…).
  • Co ma piernik do wiatraka?
    11.09.2012
    11.09.2012
    Dzień dobry,
    chciałbym zapytać o etymologię zwrotu: „Co ma piernik do wiatraka?”. Poszukiwania w słownikach, internecie niestety nie przyniosły odpowiedzi, będę wdzięczny za pomoc w przedmiotowym temacie.
    Z wyrazami szacunku
    Sebastian Gołębiewski
  • Co robi ciąg liczbowy?

    14.04.2024
    14.04.2024

    Proszę o opinię o wyrażeniu „zbiegać do” używanym w kontekście matematycznym.


    Jednym z ważniejszych pojęć współczesnej matematyki jest granica, np. granica ciągu liczbowego. Intuicyjnie rzecz biorąc, ciąg liczbowy ma granicę równą g gdy jego kolejne wartości zbliżają się do liczby g. Mówimy wtedy, że ciąg „jest zbieżny do g” lub „dąży do g”. Czasem mówi się też, że ciąg „zbiega do g”, ale niektórzy wykładowcy matematyki uważają takie sformułowanie za błędne (i dodają, że „zbiec można z więzienia”). Proszę o opinię o takim wyrażeniu. A może należałoby mówić, że „ciąg zbiega się w g”?

  • Co znaczy powinien?
    5.05.2003
    5.05.2003
    Szanowni Państwo!
    Jaki stopień nakazu zawiera w sobie słowo powinien? Czy oznacza, że ktoś jest zobowiązany do wykonania jakiejś czynności, czy też pozostawione to jest jego decyzji? Czy więc powinien coś zrobić oznacza raczej, że może coś zrobić, czy też, że musi to zrobić?
    Czy określenie należy coś zrobić jest równoznaczne z powinno się coś zrobić, czy też należy niesie w sobie silniejszy nakaz?
    Pozdrawiam
    Kazimierz Chłobowski
  • Dlaczego pięta?
    14.10.2016
    14.10.2016
    Szanowni Państwo,
    zastanawia mnie rola pięty we frazeologii. Mamy chwalipiętę, wiercipiętę. Słyszałem też powiedzenie niech ci pójdzie w pięty (nawiasem mówiąc, nie wiem, co właściwie znaczy).
    Czy wiadomo, skąd owa pięta się wzięła? Co do chwalipięty, przyszło mi kiedyś do głowy, że może ma to coś wspólnego z piętą Achillesa, tj. chwalipięta 'chwali nawet swój potencjalnie słaby punkt’. Ale to pewnie tylko moja fantazja.

    Z wyrazami szacunku
    Czytelnik
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego